Skin ectoparasites of domestic animals
DOI:
https://doi.org/10.24917/25438832.2.11Keywords:
demodex, ectoparasites, fleas, lice, mites, pets, ticksAbstract
Zwierzęta towarzyszące ludziom, w tym zwierzęta domowe odgrywają ważną rolę w otaczającym nas środowisku. Jednak większość z nich może być narażona na kontakt z gatunkami pasożytniczych roztoczy i owadów, o dużym znaczeniu medycznym i weterynaryjnym, stanowiących zagrożenie dla zdrowia zarówno zwierząt, jak i ludzi. Do najbardziej rozpowszechnionych ektopasożytów skórnych zwierząt należą: Demodex canis, D. cati, D. criceti, D. aurati, D. caviae, Otodectes cynotis, Sarcoptes scabiei, Cheyletiella yasguri, C. blakei, Chirodiscoides caviae, Ctenocephalides canis, C. felis, Trichodectes canis, Linognathus setosus, Felicola subrostratus, Notoedres cati, Dubininia melopsittaci, Sideroferus lunula, Neopsittaconirmus gracilis, Gliricola porcelli, Trixacarus caviae, Ixodes ricinus, I. hexagonus, I. crenulatus, I. rugicollis i Dermacentor reticulatus. Różne gatunki pasożytów zewnętrznych, które mogą być również przenoszone na ludzi są odpowiedzialne za najczęstsze choroby pasożytnicze skóry zwierząt: sarkoptozę, otodektozę, ktenocefalidozę, wszawicę, wszołowicę, demodekozę i chejletielozę. Ponadto kleszcze z rodziny Ixodidae odgrywają znaczącą rolę w przenoszeniu chorób, do najważniejszych z nich należą: borelioza z Lyme, babeszjoza, riketsjoza, erlichioza, tularemia. W niniejszej pracy przedstawiono najczęściej występujące ektopasożyty skórne u zwierząt domowych takich jak: pies domowy (Canis familiaris), kot domowy (Felis catus), papużka falista (Melopsittacus undulatus), kawia domowa (Cavia porcellus ), chomik syryjski (Mesocricetus auratus), mysz domowa (Mus musculus).
Downloads
Metrics
References
Atyeo, W.T., Gaud, J. (1987). Feather Mites (Acarina) of the Parakeet, Melopsittacus undulatus (Shaw) (Aves: Psittacidae). The Journal of Parasitology, 73, 203–206.
Beck, A. (2014). Świnki morskie. Warszawa: Wydawnictwo Buchmann. [In Polish]
Bielfield, H. (1997). Papużki faliste. Warszawa: Wydawnictwo Multico. [In Polish]
Blagburn, B.L., Todd, K.S., Herman, G.A. (1981). Pediculosis (Linognathus setosus) in a dog. Modern Veterinary Pracitce, 62(7), 544–545.
Bogdaszewska, Z. (2004). Występowanie i ekologia kleszcza łąkowego Dermacentor reticulatus (Fabricius, 1794) w ognisku mazurskim. I. Określenie obecnego zasięgu występowania. Wiadomości Parazytologiczne, 50(4), 731–738. [In Polish]
Bowman, D.D. (2012). Parazytologia weterynaryjna. Georgis. Wrocław: Elsevier Urban & Partner.
Bronswijk, J.E.M.H., Kreek, E.J. (1976). Cheyletiella (Acari: Chryletiellidae) of dog and cat and domesticated rabbit, a review. Journal of Medical Entomology, 13(3), 315–327.
Cheyletiella yasguri. Świat czarnego teriera. http://www.swiatczarnegoteriera.republika.pl/a-zdrowie_choroby_chejletielle.html
Cheyletiellosis in cats. Cheyletiella sp. Cheyletiella spp. http://vetbook.org/wiki/cat/index.php?title=Cheyletiella_spp
Chirodiscoides caviae. European Scientific Counsel Companion Animal Parasites. https://www.esccap.fr/60-diagnose/fiches-de-diagnose/221-chirodiscoides-caviae.html
Ctenocephalides canis. Featured Creatures Entomology and Nematology University of Florida Entomology and Nematology Department. http://entnemdept.ufl.edu/creatures/urban/occas/dogflea.html
Ctenocephalides felis. Line drawing of Ctenocephalides felis, Animal Parasites, Pinterest. https://pl.pinterest.com/pin/28429041375307898/
Dautel, H., Dippel, C., Oehme, R., Hartelt, K., Schettler, E. (2006). Evidence for an increased geographical distribution of Dermacentor reticulatus in Germany and detection of Rickettsia sp., RpA4. International Journal of Medical Microbiology, 296, 149–156. https://doi.org/10.1016/j.ijmm.2006.01.013
Demodex aurati. Karaer, Z., Kurtdede, A., Ural, K., Sari, B., Cingi, C.C., Karakurum, M.C., Haydardedeoğlu, A.E. (2009). Demodicosis in a Golden (Syrian) hamster (Mesocricetus auratus). Ankara Üniversitesi Veteriner Fakultsei Dergisi, 56, 227–229. https://www.researchgate.net/figure/299182864_fig2_Figure-2A-Demodex-aurati-Sekil-2A-Demodex-aurati
Demodex canis. Spencer Greenwood BSc, MSc, PhD, DVM. Department of Biomedical Sciences. Atlantic Veterinary College. University of Prince Edward Island. http://people.upei.ca/sgreenwood/html/arthropods.html
Demodex cati. Diagnosis of Demodicosis in Dogs & Cats. Clinician's Brief. https://www.cliniciansbrief.com/article/diagnosis-demodicosis-dogs-cats
Demodex cavinae. Happy Knuffel's. http://www.happy-knuffels.de/demodex-ssp.html
Demodex criceti. Karaer, Z., Kurtdede, A., Ural, K., Sari, B., Cingi, C.C., Karakurum, M.C., Haydardedeoğlu, A.E. (2009). Demodicosis in a Golden (Syrian) hamster (Mesocricetus auratus). Ankara Üniversitesi Veteriner Fakultsei Dergisi, 56, 227–229.
Demodex flagellurus. Karaer, Z., Kurtdede, A., Ural, K., Sari, B., Cingi, C.C., Karakurum, M.C., Haydardedeoğlu, A.E. (2009). Demodicosis in a Golden (Syrian) hamster (Mesocricetus auratus). Ankara Üniversitesi Veteriner Fakultsei Dergisi, 56, 227–229.
Dembele, K. (2000). Nużyca psów i kotów (Demodicosis). Magazyn Weterynaryjny, 9, 23. [In Polish]
d’Ovidio, D., Santoro, D. (2014). Prevalence of fur mites (Chirodiscoides caviae) in pet guinea pigs (Cavia porcellus) in southern Italy. Veterinary Dermatology, 25(2), 135–137.
Driscoll, C.A., Clutton-Brock, J., Kitchener, A.C., O’Brien, S.J. (2009). The evolution of house cats. https://www.scientificamerican.com/
Dubininia melopsittaci. Federmilben. http://www.federmilben.de/04.html
Estrada-Peña, A., Oteo, J., Estrada-Peña, R., Cortazar, C., Osacar, J., Moreno, J., Castella, J. (1995). Borrelia burgdorferi sensu lato in ticks (Acari: Ixodidae) from 2 different foci in Spain. Experimental and Applied Acarology, 19(3), 173–180. https://doi.org/10.1007/BF00046289
Fagasińki, A. (2000). Cheyletielloza u psów i kotów. Magazyn Weterynaryjny, 9, 27. [In Polish]
Feather-easting on feather flags. Centrum hodowlane – Tadeusz Kowalczyk. http://www.golebiepocztowe.eu/09/09af_45.html
Felicola subrostratus. Mites and Parasites. http://mites-and-parasites.org/felicola-subrostratus-the-cat-louse/
Furmaga, S. (1985). Choroby pasożytnicze zwierząt domowych. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne. [In Polish]
Gauguere, E. (1994). Główne ektoparazytozy psów i kotów. Magazyn Weterynaryjny, 3, 11. [In Polish]
Gliricola porcelli. European Scientific Counsel Companion Animal Parasites. https://www.esccap.fr/par-fiches/gliricola-porcelli.html
Hawkins, M.G., Bishop, C.R. (2012). Disease problems of Guinea Pigs in Quesenberry & Carpenter. Ferrets, Rabbits and Rodents. Clinical Medicine and Surgery, Elsevier Saunders, 304.
Hillyard, P.D. (1996). Ticks of North-West Europe. The Linnean Society of London and The Estuarine and Coastal Sciences Assocation by Field Studies Council. London: The Natural History Museum.
Izdebska, J.N., Rolbiecki, L. (2015). New data on occurrence of Demodex flagellurus (Acari, Demodecidae) – rarely recorded parastie from the house mouse Mus musculus (Rodentia, Muridae). Annals of Parasitology, 61(1), 37–41.
Jańczak, D., Ruszczak, A., Kaszak, I., Gołąb, E., Barszcz, K. (2017). Clinical aspects of demodicosis in veterinary and human medicine. Medycyna Weterynaryjna, 73(5), 265–271.
Kadulski, S. (2007). Pasożyty zewnętrzne lisa (Vulpes vulpes L.) na Pomorzu Gdańskim. Wiadomości Parazytologiczne, 53(supl.), 144. [In Polish]
Kadulski, S., Izdebska, J.N. (2009). New data on distribution of Dermacentor reticulatus (Fabricius, 1794) (Acari: Ixodidae) in Poland. In: A. Buczek, C. Błaszak (eds.), Stawonogi. Inwazje i ich ograniczenia. Lublin: Wydawnictwo Akapit, 53–58.
Karaer, Z., Kurtdede, A., Ural, K., Sari, B., Cingi, C.C., Karakurum, M.C., Haydardedeoglu, A.E. (2009). Demodicosis in a Golden (Syrian) hamster (Mesocricetus auratus). Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 56, 227–229.
Kilar, P. (2011). Ticks attacking domestic dogs in the area of the Rymanów district, Subcarpathian province, Poland. Wiadomości Parazytologiczne, 57(3), 189–191.
Klockiewicz, M. (1992). Inwazje pasożytniczych roztoczy u kotów i psów. Magazyn Weterynaryjny, 12, 56. [In Polish]
Kocoń, A., Nowak-Chmura, M., Kłyś, M., Siuda, K. (2017). Ticks (Acari: Ixodida) attacking domestic cats (Felis catus L.) in southern Poland. In: A. Buczek, C. Błaszak (eds.), Stawonogi: w środowisku miejskim i podmiejskim. Lublin: Koliber, 51–61.
Kotomski, G. (2000). Przegląd chorób pasożytniczych kotów wywoływanych przez stawonogi. Magazyn Weterynaryjny, 15(supl. koty). [In Polish]
Krassowska, U. (2014). Zwierzęta w polskich domach. Zespół badań społecznych. TNS Październik 2017. http://www.tnsglobal.pl/archiwumraportow/files/2014/11/K.073_Zwierz%C4%99ta_w_polskich_domach_O10a-14.pdf
Lasota-Moskalewska, A. (2005). Zwierzęta udomowione w dziejach ludzkości. Warszawa: Wydawnictwo UW, 211–217. [In Polish]
Lingonathus setosus. Veterian Key Fastest Veterinary Medicine Insight Engine. https://veteriankey.com/arthropods-that-infect-and-infest-domestic-animals/
Mederle, N., Indre, D. (2009). Trixacarus caviae infestation in Guinea pigs case report. Lucrári Stiintifice Mediciná Veterinará, 42(1), 101–104.
Mihalca, A.D., Dumitrache, M.O., Magdaş, C., Gherman, C.M., Domşa, C., Mircean, V., Ghira I.V., Pocora ,V., Ionescu ,D.T., Sikó Barabási, S., Cozma, V., Sándor, A.D. (2012). Synopsis of the hard ticks (Acari: Ixodidae) of Romania with update on host associations and geographical distribution. Experimental and Applied Acarology, 58(2), 183–206. https://doi.org/10.1007/s10493-012-9566-5
Michalik, J., Sikora, B., Górecki, G., Wierzbicka, A., Wodecka, A. (2010). Fall-winter infestation of red foxes (Vulpes vulpes) with ixodid ticks in west-central Poland. In: A. Buczek, C. Błaszak (eds.), Stawonogi. Ekologiczne i patologiczne aspekty układu pasożyt-żywiciel. Lublin: Wydawnictwo Akapit, 49–55.
Notoedres cati. European Scientific Counsel Companion Animal Parasites. https://www.esccap.fr/par-fiches/notoedres-sp.html
Nowak, M. (2010). The international trade in reptiles (Reptilia). The cause of the transfer of exotic ticks (Acari: Ixodida) to Poland. Veterinary Parasitology, 169, 373–381. https://doi.org/10.1016/j.vetpar.2010.01.006
Nowak, M. (2011). Discovery of Dermacentor reticulatus (Fabricius, 1794) (Acari: Amblyommidae) standings in the Lubuskie Province (Western Poland). Experimental and Applied Acarology, 54, 191–197. https://doi.org/10.1007/s10493-010-9422-4
Nowak-Chmura, M., Siuda, K. (2012). Ticks of Poland. Review of contemporary issues and latest research. Annals of Parasitology, 58(3), 125–155.
Nowak-Chmura, M. (2013). Fauna kleszczy (Ixodida) Europy Środkowej. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego. [In Polish]
Otodectes cynotis. Świat czarnego teriera. http://www.swiatczarnegoteriera.republika.pl/a-zdrowie_choroby_swierzb.html
Patyk, S. (1978). Choroby inwazyjne zwierząt domowych. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne. [In Polish]
Pawełczyk, O., Pająk, C., Solarz, K. (2016). The risk of exposure to parasitic mites and insects occurring on pets in Southern Poland. Annals of Parasitology, 62(4), 337–344. https://doi.org/10.17420/ap6204.70
Petney, T.N., Pfäffle, M.P., Skuballa, J.D. (2012). An annotated checklist of the ticks (Acari: Ixodida) of Germany. Systematic and Applied Acarology, 17(2), 115–170. https://doi.org/10.11158/saa.17.2.2
Przyjałkowski, Z. (1977). Najważniejsze wewnętrzne i zewnętrzne pasożyty zwierząt laboratoryjnych i ich znaczenie. Zwierzęta Laboratoryjne, 14, 33. [In Polish]
Sadzikowski, A.B., Gundłach, J.L. (2004). Parazytologia i parazytozy zwierząt. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne. [In Polish]
Saevik, B.K., Bredal, W., Ulstein, T.L. (2004). Cheyletiella infestation in the dog: observations on diagnostic methods and clinical signs. Journal of Small Animal Practice, 45(10), 495–500. https://doi.org/10.1111/j.1748-5827.2004.tb00194.x
Sandner, H. (1976). Owady. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe. [In Polish]
Sarcoptes scabiei var. canis. VectorBase Bioinformatics Resource for Invertebrate Vectors of Human Pathogens. https://www.vectorbase.org/taxonomy/arachnida
Sideroferus lunula. Federmilben. http://www.federmilben.de/34.htm
Siuda, K. (1993). Kleszcze Polski (Acari: Ixodida). Część II. Systematyka i rozmieszczenie. Warszawa: Polskie Towarzystwo Parazytologiczne. [In Polish]
Siuda, K., Pet’ko, B., Stanko, M., Karbowiak, G. (2002). The distribution of the tick Ixodes ricinus (Linnaeus, 1758) (Acari: Ixodida: Ixodidae) on the area of Kraków. In: S. Ignatowicz (ed.), Postępy polskiej akarologii. Warszawa: Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego, 119–130. [In Polish]
Siuda, K., Nowak, M., Grycz, K., Solarz, K. (2004). Stan wiadomości nad rozprzestrzenieniem Ixodes ricinus (Linnaeus, 1758) (Acari: Ixodida: Ixodidae) na terenie województwa małopolskiego. In: J. Partyka (ed.), Zróżnicowanie i przemiany środowiska przyrodniczo-kulturowego Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej 1: Ojców: Ojcowski Park Narodowy, 295–301. [In Polish]
Siuda, K., Nowak, M., Gierczak, M., Wierzbowska, I., Faber, M. (2007). Kleszcze (Acari: Ixodida) pasożytujące na psach i kotach domowych w Polsce. Wiadomości Parazytologiczne, 53(supl.), 155. [In Polish]
Siuda, K., Nowak, M., Gierczak, M. (2010). Confirmation of occurence of Ixodes (Pholeoixodes) rugicollis Schulze et Schlotke, 1929 (Acari: Ixodidae) in Poland, including the morphological description and diagnostics features of this species. Wiadomości Parazytologiczne, 56, 39–45.
Siuda, K., Nowak-Chmura, M. (2011). Fauna of ticks (Ixodida) in the Beskid Wyspowy. In: A. Buczek., C. Błaszak (eds.), Stawonogi. Pasożyty człowieka i zwierząt. Lublin: Wydawnictwo Akapit, 13–24. [In Polish]
Stefański, W. (1968). Parazytologia weterynaryjna II. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne. [In Polish]
Stromenger, Z. (1995). Chomiki syryjskie. Państwowe Warszawa: Wydawnictwo Rolnicze i Leśne. [In Polish]
Szymański, S. (1986). Distribution of the tick Dermacentor reticulatus (Fabricius, 1794) (Ixodidae) in Poland. Acta Parasitologica Polonica, 31, 143–154.
Sychra, O. (2005). Morfological variation of Neopsittaconirmuis gracialis (Phthiraptera, Ischnocera) from budgerigar, Melopsittacus undulatus. Biologia Bratislava, 60, 2.
The results of the occurence of Trixacarus caviae. Guinea Lynx. A medical and care guide for guinea pigs. http://www.guinealynx.info/mites.html
Trichodectes canis. Online Photo Atlas in Veterinary Disease Biology. http://atlas.sund.ku.dk/parasiteatlas/ectoparasitic_arthropod/Trichodectes_canis/
Zientek, H. (2015). Encyklopedia. Małe ssaki domowe. Bielsko-Biała: Wydawnictwo Dragon, 117. [In Polish]
Zygner, W., Gójska, O., Rapacka, G., Jaros, D., Wędrychowicz, H. (2007). Hematological changes during the course of canine babesiosis caused by large Babesia in domestic dogs in Warsaw (Poland). Veterinary Parasitology, 145, 146–151. https://doi.org/10.1016/j.vetpar.2006.11.008
Zygner, W., Jaros, S., Wędrychowicz, H. (2008). Prevalence of Babesia canis, Borrelia afzelli and Anaplasma phagocytophilum infection in hard ticks removed from dogs in Warsaw (central Poland). Veterinary Parasitology, 153, 139–142. https://doi.org/10.1016 / j.vetpar.2008.01.036
Welc-Falęciak, R., Rodo A., Siński, E., Bajer, A. (2009). Babesia canis and other tickborne infections in dogs in Central Poland. Veterinary Parasitology, 166, 191–198. https://doi.org/10.1016/j.vetpar.2009.09.038
